Ένα τραγούδι, μια ιστορία – “Tristezas” (“Me entristeces, mujer”)

Αν και ο όρος bolero (μπολέρο) γεννήθηκε στην Ισπανία τον 18ο αι. (από το ρήμα volar που σημαίνει “πετάω”) δεν έχει καμία σχέση με το κουβανέζικο μπολέρο ή άλλες μορφές του στην Λατινική Aμερική. Το ισπανικό bolero (το όνομα του το έδωσε ο ισπανός χορευτής Cerezo, λόγω των πιρουετων που έκανε όταν χόρευε και ήταν σαν να πετάει) ήταν μόνο χορός.  Αντίθετα το κουβανέζικο bolero είναι τραγούδι και ρυθμός.

Το πρώτο bolero με την μορφή που το γνωρίζουμε σήμερα- τραγούδι και χορός- γράφτηκε στο Σαντιάγο της Κούβας το 1883 (ή 1885) από τον José (Pepe) Sánchez, είχε τίτλο “Me entristeces, mujer” και θεωρείται ο πρόδρομος του κουβανέζικου (και λατινοαμερικάνικου) bolero. Ο δημιουργός του, ο οποίος γεννήθηκε το 1856 στο Σαντιάγο (όπου και πέθανε το 1918), ήταν επαγγελματίας ράφτης, δεν είχε καμία μουσική παιδεία και ήταν αυτοδίδακτος μουσικός. Έπαιζε και δίδασκε εξαιρετική κιθάρα και είχε καταπληκτική φωνή βαρύτονου.

Ο αρχικός τίτλος του τραγουδιού ήταν “Tristezas”, αλλά επειδή την εποχή που γράφτηκε υπήρχε και άλλο με τον ίδιο τίτλο χρησιμοποιήθηκε ο παραπάνω τίτλος. Τελικά το τραγούδι έγινε διεθνώς γνωστό με τον πραγματικό του τίτλο (Tristezas).  Στη μνήμη του Pepe Sánchez γιορτάζεται στην Κούβα το Festival Internacional de la Trova Pepe Sánchez.

Όταν δημιουργήθηκε το “Tristezas”,  ήταν πολύ πιο αργό από τον ρυθμό που έχουμε υπόψη μας σήμερα. Η εκτέλεση του από το Trio Los soles είναι σε στυλ bolero rítmico, το οποίο είναι πιο γρήγορο (υπάρχoυν πλέον πολλοί τύποι boleros που έχουν διαμορφωθεί σε διάφορες χώρες και ανάλογα με τις επιρροές. Έτσι συναντάμε το bolero-son, bolero-rítmico, bachata, κλπ).

Αν και πολλοί πιστεύουν ότι το bolero είναι μεξικάνικο, αυτό δεν ισχύει. Το bolero γεννήθηκε στην Κούβα και διάφορα κουβανέζικα γκρούπ το “μετέφεραν” στο Μεξικό όπου και δοξάστηκε πραγματικά.
Όπως έχουν πει και οι παγκοσμίως γνωστοί boleristas, Los Panchos, “η Κούβα μας έδωσε το bolero και εμείς (οι Μεξικάνοι) το ταξιδέψαμε σε όλο τον κόσμο”.

“Tristezas”
Tristezas me dan tus quejas mujer
profundo dolor, que dudes de mí
no hay prueba de amor que deje entrever
cuando sufro y padezco por tí.
La suerte es adversa conmigo
no deja ensanchar mi pasión
un beso me diste un día
lo guardo en el corazón.