Ένα τραγούδι, μια ιστορία – “Cambalache” (tango argentino)

Υπάρχει ένα τάνγκο το οποίο είναι πάντα επίκαιρο. Ένα τάνγκο που όταν το ακούμε μοιάζει σαν να το έχουν συνθέσει εκείνη την συγκεκριμένη στιγμή.
Όμως όχι. Το τάνγκο Cambalache χρονολογείται από το 1934, όταν ο δημιουργός του, Enrique Santos Discépolo, το έγραψε για να αποτελέσει μέρος του μουσικού θέματος της ταινίας El alma del bandoneón (1935) (η ψυχή του μπαντονεόν). Στην ταινία το τραγουδούσε ο Ernesto Famá συνοδεία ορχήστρας την οποία διηύθυνε ο Francisco Lomuto. Η επίσημη παρουσίαση του τραγουδιού έγινε με bombos y platillos στο θέατρο Maipo στα τέλη του 1934. Το τραγούδησε η Sofía Bozán, η επονομαζόμενη “la negra” (η νέγρα), μετά από απαίτηση του ίδιου του δημιουργού του, του Discépolo.
Όμως η ωραιότερη ερμηνεία του τραγουδιού, όπως ομολογούν όλοι, είναι αυτή του Julio Sosa, του βαρώνου του τάνγκο, όπως ήταν γνωστός.

Tο συγκεκριμένο τραγούδι αποτελεί μια κοινωνική, οικονομική και πολιτική καταγγελία της δεκαετίας του΄30.

Παρά την επιτυχία που γνώρισε όταν κυκλοφόρησε, η υποδοχή δεν ήταν πάντα φιλική, λόγω της γλώσσας που χρησιμοποιούσε στους στίχους του. Είχε γραφέι στη διάλεκτο lunfardo, που μιλούν στο Μπουένος Άιρες και εθεωρείτο τότε σαν ένα είδος αργκό. Από το 1943, η τότε στρατιωτική κυβέρνηση, μέσα το πλαίσιο της καθαρότητας της ισπανικής γλώσσας, είχε ξεκινήσει εκστρατεία εξαναγκασμού των Αργεντίνων για να μιλούν την κλασσική ισπανική γλώσσα και όχι τα lunfardo, που είναι ένα μίγμα ισπανικών και ιταλικών λέξεων. Δεδομένου αυτού, το “Cambalache” ήταν λογοκριμένο και απαγορευόταν να μεταδοθεί από τους ραδιοφωνικούς σταθμούς.

Η απαγόρευση συνεχίστηκε μέχρι το 1949, οπότε και ζητήθηκε επίσημα από τον Πρόεδρο Περόν η άρση της. Ο ίδιος δεν γνώριζε καν ότι υπήρχε αυτή η απαγόρευση και βεβαίως ήρε την απαγόρευση αμέσως.

Η λέξη “cambalache”, στις χώρες της Νότιας Αμερικής, Αργεντινή-Βολιβία-Χιλή-Παραγουάη-Ουρουγουάη, σημαίνει “τόπος ανταλλαγής μεταχειρισμένων αγαθών”, αλλά επίσης και “ένας τόπος ή μια κατάσταση όπου κυριαρχούν η διαταραχή και ο θόρυβος”.