Ταξιδιωτικό ημερολόγιο Μαρτίου – Lep, dragi Beograd (Όμορφο, αγαπημένο Βελιγράδι) – 35 χρόνια μετά

Η ζωή μας κύκλους κάνει!
Είναι κάποια μέρη, που θα τα θυμάμαι πάντα έτσι όπως ήταν τότε. Όπως τα είχα πρωτογνωρίσει και μου είχαν αρέσει. Κάποια μέρη που θα διατηρούν πάντα την ίδια γοητεία και θα καλύπτονται πάντα από το ίδιο πέπλο μυστηρίου που καλύπτει συνήθως όλα τα μέρη της (κάποτε) «άλλης πλευράς», εκείνα που έχουν βιώσει μια ιδιαίτερα ταραχώδη πολιτική ιστορία.

Αρχή της δεκαετίας του ’80, έναν Αύγουστο, στα 13 μου.

Ήταν το πρώτο μου ταξίδι στο εξωτερικό. Και ως τέτοιο θα έχει πάντα ξεχωριστή θέση στην “ταξιδιωτική” μου ζωή. Το (τότε) μπλε διαβατήριο με τις βίζες είναι ακόμη κάπου καταχωνιασμένο…

Δυο πιτσιρίκες φίλες και ένας μπαμπάς, ετοιμαστήκαμε για ένα ξεχωριστό ταξίδι.

Τέλη Αυγούστου, σούρουπο, όταν διασχίσαμε τα σύνορα και μπήκαμε με το αυτοκίνητο στην απέναντι χώρα. Ψιλόβρεχε και είχε ομίχλη. Έκτοτε, κατά έναν περίεργο τρόπο, αυτό το ταξίδι θα μου έρχεται πάντα στο μυαλό κάθε φορά που θα βλέπω την ασπρόμαυρη “Καζαμπλάνκα”! (περίεργους συνειρμούς κάνει το μυαλό του ανθρώπου…πόσω μάλλον το δικό μου)

Δεν θυμάμαι καν πόσα φιλμ Kodak είχαμε πάρει μαζί μας – καρουλάκια, 36 πόζες το καθένα και κάποια κασετίνες, 24 πόζες.

Διασχίσαμε τη χώρα, ήταν ακόμη ενωμένη. Φάνταζε μακρινή, αλλά και πολύ οικεία με έναν παράξενο τρόπο. Πολλά-πολλά τότε δεν μαθαίνονταν. Λίγοι ήταν αυτοί που την επισκέπτονταν. Για ιδιαίτερους λόγους ο καθένας. Το μυστήριο που κάλυπτε τη χώρα και τους ανθρώπους της ήταν αρκετό για να ξεκινήσει να “υφαίνεται” το ταξιδιωτικό όνειρο.

Δυό πιτσιρίκες φίλες και ένας μπαμπάς, διασχίσαμε όλη τη χώρα, από άκρη σε άκρη. Όλες οι (τότε ενωμένες) πόλεις παρέλασαν από τις πόζες της Kodak. Η εποχή είχε αφήσει μεγαλοπρεπώς τα αποτυπώματά της στην αισθητική των πόλεων και συγχρόνως διατηρούσαν και την περασμένη αίγλη τους τότε, πολύ πολύ παλιά, όταν κάποτε η χώρα ήταν Βασίλειο.

Δύο συνεχόμενα καλοκαίρια, ταξιδέψαμε εκεί. Η πρωτεύουσα της χώρας έγινε σημείο αναφοράς σε όλο το ταξίδι. Η τελευταία φορά που την επισκέφτηκα ήταν πριν 35 χρόνια!

Το ιστορικό, όμορφο και κάπως μελαγχολικό, όπως μου φαινόταν τότε, Βελιγράδι (Beograd, η Λευκή πόλη, όπως είναι η ονομασία στα σέρβικα), ήταν η πρωτεύουσα μιας ενωμένης Γιουγκοσλαβίας.

Το ιστορικό, πανέμορφο, γεμάτο ζωντάνια και ενέργεια Βελιγράδι, σήμερα, είναι η πρωτεύουσα της ανεξάρτητης Σερβίας. Και συνεχίζει να διατηρεί για μένα την ίδια γοητεία του τότε, και να έχει πάντα μια μικρή μελαγχολία.
Μάλλον συνεχίζω ακόμη να το βλέπω με τα μάτια εκείνης της δεκατριάχρονης!

Η επίσκεψη ήταν πολύ σύντομη και συγκεκριμένη, δύο μόνο μέρες, για το Ευρωπαϊκο Πρωτάθλημα Κλειστού Στίβου, αρχές Μαρτίου. Ο πραγματικός χρόνος, λοιπόν, που θα είχα στη διάθεσή μου για να περπατήσω την πόλη και τους δρόμους που θυμόμουν πολύ αμυδρά, ήταν μόνο 8 ώρες, αφού ο υπόλοιπος ήταν αφιερωμένος στα αθλήματα του στίβου μέχρι το βράδυ. Είναι αλήθεια ότι μέσα σε 8 ώρες είναι αδύνατον να δεις και να ευχαριστηθείς μια πόλη, πόσω μάλλον μια πόλη σαν το Βελιγράδι.

Φτάσαμε βράδυ στη Σερβική πρωτεύουσα. Παρόλα αυτά, είχαμε την ευχαρίστηση να χαρούμε τη νυχτερινή ομορφιά της πόλης κατά τη διαδρομή από το αεροδρόμιο Nikola Tesla στο ξενοδοχείο. Τα αεροδρόμιο έχει ονομαστεί προς τιμή του Σέρβου φυσικού και εφευρέτη του ραδιοφώνου. Παρότι ο Μαρκόνι θεωρήθηκε ευρέως ως ο εφευρέτης του ραδιοφώνου, το γεγονός αμφισβητήθηκε από πολλούς επιστήμονες, καθώς το σύνολο σχεδόν των πατεντών που είχε χρησιμοποιήσει ήταν του Νίκολα Τέσλα. Προκλήθηκαν έντονες διαμάχες και η υπόθεση κατέληξε το 1943 στο Ανώτατο Δικαστήριο των Ηνωμένων Πολιτειών, το οποίο και δικαίωσε τον Τέσλα, ως τον αληθινό εφευρέτη του ραδιοφώνου.

Το Βελιγράδι, είναι μια πολύ όμορφη, άνετη πόλη, 1,5 εκ. κατοίκων περίπου, γεμάτη ζωή. Μια πόλη που δεν κοιμάται ποτέ και όπου κάποιος είναι αδύνατον να βαρεθεί ! Είναι γεμάτη καφέ, εστιατόρια και μπαρ τα οποία είναι πάντα γεμάτα και ο κόσμος διασκεδάζει μέχρι το πρωϊ. Κάποιοι την αναφέρουν και ως μια πραγματικά μαγική πόλη. Αν η μαγεία της είναι να σε γεμίζει χαμόγελο και θετική ενέργεια από την πρώτη στιγμή που πατάς το πόδι σου χάρη στην ευγένεια και την φιλοξενία των ανθρώπων, τότε ναι, άνετα μπορεί να χαρακτηριστεί και μαγική.

Παρόλο που η περίοδος επίσκεψης μας ήταν ακόμη χειμωνιάτικη, φαίνεται ολοκάθαρα ότι η πόλη όταν ανθίζουν τα δέντρα είναι καταπράσινη.

Στους δρόμους της, ενώνεται το παλιό με το μοντέρνο, το βασιλικό παρελθόν μαζί με το σοσιαλιστικό και καταλήγουν στον ευρωπαϊκό δημοκρατικό σημερινό εαυτό της κουκλίστικης πόλης. Είναι γεμάτη με νέους ανθρώπους, κάτι το οποίο ξαφνιάζει πολύ ευχάριστα.

Εντυπωσιακά κτίρια κατά μήκος των λεωφόρων, εκκλησίες, πάρκα, πλατείες, ακόμη και κάποια ερείπια κτιρίων, απομεινάρια των σφοδρών βομβαρδισμών του ΝΑΤΟ το 1998-1999. Παραμένουν εκεί, ως σύμβολα για να μην ξεχνούν οι ντόπιοι και να θυμούνται οι ξένοι.

Το Βελιγράδι, είναι μια από τις παλαιότερες πόλεις της Ευρώπης. Έχει κτιστεί από τους Κέλτες τον 3^ο αιώνα π.Χ. (όσοι με γνωρίζετε, μην απορείτε, λοιπόν, γιατί αυτός ο μεγάλος μου ενθουσιασμός και χαρά για την πόλη 🙂 ). Είναι χτισμένο στις όχθες του ποταμού Σάβα, εκεί που ενώνεται με τον Δούναβη. Ο ποταμός χωρίζει την παλιά από τη νέα πόλη.

Το Βελιγράδι είναι φτιαγμένο για να το περπατάς.
Ξεκινήσαμε από την Trg Republike (πλατεία Δημοκρατίας), όπου βρίσκεται το άγαλμα του έφιππου Πρίγκηπα Μιχαήλ και το όμορφο κτίριο του Εθνικού Μουσείο, ενώ λίγο πιο δίπλα βρίσκεται και το Εθνικό Θέατρο. Πετύχαμε την πλατεία σε περίοδο εργασιών και ανάπλασης με συνεργεία παντού. Ακόμα κι έτσι, η ομορφιά και η γοητεία του χώρου ήταν παρούσες σε κάθε γωνιά. Η πλατεία είναι πάντα γεμάτη από κόσμο, που απολαμβάνει τον καφέ του. Ανεβήκαμε τον πανέμορφο πεζόδρομο Knez Mihailova, τον αγαπημένο πεζόδρομο των ντόπιων και των επισκεπτών για όλες τις ώρες της ημέρας, ο οποίος είναι γεμάτος με εμπορικά καταστήματα, εντυπωσιακά κτίρια του 19ου αιώνα, γκαλερί και όμορφα μέρη για καφέ, φαγητό, ποτό.
Και παντού η ίδια αίσθηση. Το Βελιγράδι σφύζει από ζωή οποιαδήποτε ώρα της ημέρας ή της νύχτας.

Σε κάθε δρόμο και σοκάκι το παρελθόν του Βελιγραδίου είναι παρόν. Είναι αυτό το κάτι, το ιδιαίτερο που χαρακτηρίζει τα μέρη που έχουν βιώσει σοσιαλιστικά καθεστώτα που το κάνει να καλύπτεται ακόμη και σήμερα από ένα πέπλο μυστηρίου. Κάτι που ξέρεις ότι όσα καλά και να το γνωρίσεις και να το μάθεις, πάλι θα υπάρχουν κομμάτια, ιστορίες, σημεία που θα λείπουν και δεν θα γίνουν ποτέ γνωστά. Κάπως έτσι, ο δρόμος μας έβγαλε στο καταπληκτικής ομορφιάς ξενοδοχείο Moskva (Μόσκβα), ένα πραγματικό στολίδι, κομμάτι της ιστορίας της πόλης, το οποίο εγκαινιάστηκε το 1908 και στεγάζεται σε ένα εντυπωσιακό αρ νουβό κτίριο. Κοιτώντας την είσοδό του ήδη ξεκινάει το ταξίδι μεταφοράς στο παρελθόν. Εισερχόμενος, βρίσκεσαι ήδη σε άλλο χρόνο. Το ξενοδοχείο έχει ένα από τα ωραιότερα καφέ της πόλης, παρότι ιδιαίτερα ακριβό για τα δεδομένα των ντόπιων. Είναι γνωστό για τα γλυκά του, τα οποία απολαύσαμε παρέα με έναν μυρωδάτο καφέ υπό τους ήχους τζαζ κουβανέζικης μουσικής!

H βόλτα, με γοργά βήματα συνεχίστηκε, διασχίζοντας με ζιγκ-ζαγκ (για να μπορέσουμε να δούμε όσα περισσότερα αξιοθέατα γινόταν) τις λεωφόρους Terazije Kralja Milana και Bulevar Kralja Aleksandra.

Συναντήσαμε την πλατεία Nikola Pašić με το ομώνυμο άγαλμα, το εντυπωσιακό κτίριο του Σερβικού Κοινοβουλίου, το Προεδρικό Μέγαρο (το παλιό Παλάτι) μπροστά από την πλατεία Pionirski, την εντυπωσιακή εκκλησία του Αγίου Μάρκου, η οποία βρίσκεται μέσα στο πάρκο Tašmajdan.

Συνεχίζοντας, διασταυρωθήκαμε με τον διάσημο ουρανοξύστη του Βελιγραδίου, Beogradanka (ή αλλιώς Πύργος του Βελιγραδίου), που θέλοντας και μη δεν μπορείς να μην τον δεις αφού στέκεται πανύψηλος με τους 30 ορόφους του.

Κατά μήκος της Terazije Kralja Milana είδαμε το Πανεπιστήμιο του Βελιγραδίου, το οποίο ιδρύθηκε το 1808, το Γιουγκοσλαβικό Θέατρο Δράματος, την περίφημη Πλατεία των Λουλουδιών με το άγαλμα του διάσημου Σέρβου συγγραφέα Borislav Pekić.
Δεξιά και αριστερά, όμορφα κτίρια διαδέχονταν το ένα το άλλο.

Μπαινοβγαίνοντας στους εσωτερικούς δρόμους, πέσαμε πάνω στο περίφημο Μουσείο του Nikola Tesla. Ένα όμορφο νεοκλασσικό μικρό κτίριο που κρύβει μέσα του όλα τα μυστικά των ανακαλύψεων του διάσημου Σέρβου φυσικού επιστήμονα και εφευρέτη. Δεν καταφέραμε, λόγω έλλειψης χρόνου, να κάνουμε τον επίσημο γύρο του μουσείου που επιβάλλεται, ώστε να εξηγείται στον επισκέπτη κάθε επίτευγμα και ανακάλυψη. Σημειώθηκε στην ατζέντα μας για το επόμενο ταξίδι που θα γίνει σύντομα πάλι στη σερβική πρωτεύουσα.

Το περπάτημα μας έβγαλε στην πλατεία Trg Slavija απ΄όπου πήραμε το δρόμο για να δούμε την μεγαλύτερη ορθόδοξη εκκλησία του κόσμου, τον Καθεδρικό Ναό του Αγίου  Σάβα. Πρόκειται για ένα εντυπωσιακό ναό, οι εργασίες του οποίου στο εσωτερικό δεν έχουν τελειώσει ακόμη (παρότι είναι ανοιχτή η εκκλησία στο κοινό), λόγω οικονομικών δυσχερειών. Η πρόσοψη του ναού είναι φτιαγμένη από λευκό μάρμαρο και γρανίτη.

Στο λίγο διάστημα της ημέρας που μας απέμεινε, αποφασίσαμε να επισκεφτούμε το περίφημο οθωμανικό φρούριο Kalemegdan (στη συμβολή των ποταμών Σάβα και Δούναβη), σύμβολο της παλιάς πόλης. Η θέα των δύο ποταμών από το ψηλότερο σημείο του κάστρου είναι μοναδική. Στον εσωτερικό χώρο του φρουρίου υπάρχει ένα καταπληκτικό πάρκο με αγάλματα, μνημεία, μουσεία και το κάστρο, ενώ σε ανοιχτό χώρο δίπλα από τα τείχη εκτίθενται τανκ και πυροβόλα του Πολεμικού Μουσείου.

Βγαίνοντας από το φρούριο και προχωρώντας προς την γέφυρα Brankov, μία από τις γέφυρες που ενώνει την παλιά με τη νέα πόλη, συναντήσαμε τον πανέμορφο καθεδρικό ναό του Αγίου Μιχαήλ (Saborna Crkva), ο πύργος του κομπαναριού του οποίου είναι ορατός από τα περισσότερα σημεία της πόλης και το πανέμορφο κτίριο της Γαλλικής Πρεσβείας με τις 3 εντυπωσιακές φιγούρες στη στέγη του.

Τελευταίο “αξιοθέατο” στον περίπατο μας, αφήσαμε την “σερβική Μονμάρτη” όπως αποκαλείται, για να δειπνήσουμε το βράδυ, την περίφημη συνοικία Skadarlija. Στον ομώνυμο δρόμο Skadarska, επιβάλλεται έστω και ένα απλό πέρασμα προκειμένου να επισκεφτείς μία από τις διάσημες kafanas (ταβέρνες).
Πρόκειται για έναν πετρώδη πεζόδρομο που πραγματικά μοιάζει να ανήκει σε άλλη εποχή. Γεμάτος ταβέρνες και εστιατόρια! Οι kafanas είναι θεσμός για την πόλη, αφού συνδυάζουν στην κυριολεξία άρτο και θέαμα. Μπορεί κανείς να δοκιμάσει την γευστικότατη σέρβικη κουζίνα συνοδεία ζωντανής μουσικής που ξεσηκώνει το κοινό. Μας πρότειναν το ιστορικό εστιατόρια “Τρία Καπέλα” (Tri Šešira), ένα must μέρος για να φάει κάποιος όντας στο Βελιγράδι.  Και τα τρία πιάτα που δοκιμάσαμε ήταν πολύ νόστιμα.

Σίγουρα 8 ώρες δεν αρκούν και δυστυχώς έμειναν τόσα πολλά σημεία, αξιοθέατα και περιοχές ακόμα να δούμε στο Βελιγράδι, τόσες πολλές λεπτομέρειες να ανακαλύψουμε. Γι΄αυτό το λόγο ανανεώσαμε το ραντεβού μας με την γοητευτική σερβική πρωτεύουσα για πολύ σύντομα!

Γιατί το Βελιγράδι δεν είναι για μια μόνο φορά. Είναι μια πόλη που την επισκέπτεσαι όλες τις εποχές του χρόνου, την ευχαριστιέσαι εξίσου και δεν τη βαριέσαι ποτέ! Ο μαζικός τουρισμός δεν την έχει αγγίξει ακόμη (ευτυχώς). Για έναν Έλληνα είναι μια πόλη τόσο οικεία που δεν αισθάνεται καθόλου έξω από τα νερά του.

Εις το επανιδείν, όμορφο Βελιγράδι! Θα τα ξαναπούμε πολύ σύντομα!
Do viđenja, lep Beograd! Vidimo se uskoro!