Ενας μουσακάς “μετανάστης”.

Tί να πρωτοπώ για τον μουσακά…Η ιστορία του είναι σαν τον τάφο στην Αμφίπολη. Όλοι εικάζουν ποιανού είναι, αλλά αποτέλεσμα γιοκ!
Το μόνο σίγουρο είναι ότι ο νοστιμότατος μουσακάς που εδώ και αιώνες “σφάζονται” … στομάχια στην ποδιά του, είναι “αλλοδαπός μετανάστης” και κανείς δεν γνωρίζει από πού κρατάει η σκούφια του. Και για να καθησυχάσουμε τα πατριωτικά μας ένστικτα, να σημειώσουμε μετά βεβαιότητας ότι δεν είναι ελληνικής προελεύσεως, όπως θέλουμε να υποστηρίζουμε όλοι οι εθνικά περήφανοι έλληνες κοιλιόδουλοι.

Το “απόλυτο σύμβολο” της ελληνικής κουζίνας, λέγεται ότι προέρχεται από το περσικό πιάτο maguma που είναι συνδυασμός μελιτζάνας και αρνιού. Τώρα από πού βγήκε το όνομά του, δεν υπάρχει φως στο τούνελ. Η επικρατούσα άποψη είναι ότι η ετυμολογία του προέρχεται είτε από το αραβικό musaqqa‘a, που σημαίνει “κρύο ή παγών” είτε από το παλαιστινιακό musakhkhan (όπως αναφέρει ο Κλίφορντ Ράιτ στο “A mediterranean feast”, που σημαίνει “αυτό που έχει ζεσταθεί”. Ο Αλέξανδρος Γιώτης, στο “Ιστορία μαγειρικής και διατροφής”, αναφέρει τη λέξη “μουχάσα”, η οποία στα αραβικά παραπέμπει σε τεχνική παρά σε συνταγή. Αυτά λένε οι εν λόγω διάσημοι κύριοι και οφείλουμε να τους πιστέψουμε.

Αχταρμάς λοιπόν η καταγωγή του μουσακά, όπως αχταρμάς είναι και η ιστορία της Ανατολής και όλων των κατοίκων και πολιτισμών της. Οι Άραβες και οι Τούρκοι διασταυρώνουν τα ξίφη τους, όμως ξεχνούν ότι μάλλον χρωστάνε χάρη στους Πέρσες που τους έφεραν την μελιτζανίτσα από την Ινδία και μαζί με τον αραβοπερσικό κιμά τους εδωσαν την ευκαιρία να την κάνουν “μουσακά”. Ολοι όμως “προσκηνούν” τους Γάλλους που τους “εδωσαν” την μπεσαμέλ και την έβαλαν ως σκεπή στον μουσακά και έτσι τον εκπολίτισαν δίνοντάς του ευρωπαϊκό touch! Στην Ελλάδα, “ευρωπαίο” με την σημερινή του μορφή, τον έκανε, όπως διαβάζουμε, ο γνωστός μας κος Ν. Τσελεμεντές στις αρχές του 20ου αιώνα.

Στη γειτονιά μας το πιάτο πέρασε από τους βυζαντινούς και τους οθωμανούς και το συναντάμε παντού αφού εκτός από την Ελλάδα, ευδοκιμεί και αποτελεί επίσης “εθνικά υπερήφανο” πιάτο σε όλα τα Βαλκάνια. Υπάρχει επίσης στην Κεντρική Ευρώπη (Ουγγαρία), σε χώρες της Μέσης Ανατολής (Αίγυπτος, Λίβανος) και φυσικά στην Τουρκία.
Το ότι ο μουσακάς υπάρχει σε τόσα μέρη δεν σημαίνει ότι είναι και φανταστικά γευστικός παντού. Ως “προσωπική” γευστική κριτική για ολες τις βερσιόν του μουσακά, η βαθμολογία του ουρανίσκου μου θα είναι όπως της Γιουροβίζιον : ελληνικός – 12 points, λιβανέζικος – 10 points. Οι βαλκανικές παραλλαγές περνούν στον τελικό με 8 και 6 points. Δεν προκρίνονται στο τελικό οι βερσιόν Ουγγαρίας και Τουρκίας (γιατί μου έκατσαν στο στομάχι), αν και επικροτούνται για την συμμετοχή τους – το παν ειναι το “ευ αγωνίζεσθαι” 🙂